सल्यान । सल्यानमा गत आर्थिक वर्षमा जडीबुटी बिक्रीबाट १९ लाख ३९ हजार रुपैयाँभन्दा बढी राजस्व सङ्कलन भएको छ।
डिभिजन वन कार्यालयका अनुसार जिल्लाका १० वटै स्थानीय तहका सामुदायिक वनबाट १७ लाख ३९ हजार किलोभन्दा बढी जडीबुटी सङ्कलन र निकासी गरिएको हो।
कार्यालयका अनुसार सबैभन्दा बढी टिमुर बिक्री भएको छ भने रिठा, तेजपात, चोथ्रा जस्ता जडीबुटी पनि राम्रो मात्रामा निकासी भएका छन्। वन कार्यालयले किसानलाई रैथाने (स्थानीय) जडीबुटीको खेती गर्न आग्रह गरेको छ । रेथाने जडीबुटीको मूल्य स्थिर रहने भएकाले कार्यालयले किसानलाई आग्रह गरेको हो ।
वन कार्यालय प्रमुख टेकबहादुर रावलका अनुसार जिल्लाबाट हरेक वर्ष १५ भन्दा बढी प्रकारका जडीबुटी बाहिर पठाइन्छ। साथै, कार्यालयले बिरुवा वितरण गरेर खेतीलाई प्रोत्साहन दिइरहेको छ। कपुरकोट ३ का किसान पूर्वान पुनले करिब १० वर्षदेखि दालचिनी, रिठा र अमला खेती गर्दै वार्षिक करिब ५ लाख रुपैयाँ आम्दानी गरिरहेका छन्।
वनस्पति अनुसन्धान केन्द्रका प्रमुख डा. मित्र पाठकका अनुसार सल्यानमा ७० भन्दा बढी दुर्लभ र ६ सय भन्दा धेरै प्रकारका वनस्पति छन्। केन्द्रले किसानलाई तालिम, प्राविधिक सहयोग र बिरुवा वितरण गर्दै आएको छ। केन्द्रले ५ सयदेखि झन्डै ३ हजार मिटर उचाइमा खेती गर्न सकिने टिमुर, रिठ्ठा, तेजपात, काउलो, चिउरी, लप्सी, हर्रो, बर्रो, अमला, ओखर, कुरिलो, रोजमेरी आदि १५ प्रजातिका बिरुवाहरूलाई प्राथमिकतामा राखेको छ । लोपोन्मुख वनस्पति तथा जडिबुटीको संरक्षण गर्दै भविष्यमा निरन्तर आम्दानी दिन सक्ने जडिबुटीको खेतीमा विशेष जोड दिँदै आएका उहाँको भनाइ छ ।
तर जलवायु परिवर्तन, आगलागी, चोरी निकासी, अवैध संरचना निर्माण, समयअघि जडीबुटी टिप्ने, र खुला चरन जस्ता समस्याले खेतीमा चुनौती थपेको छ।
सल्यानका शिक्षक बालाराम ओलीले जलवायु परिवर्तन, आगलागी, आधुनिक खेती प्रविधिको कमी, अत्यधिक दोहन, चोरी निकासी, अवैध संरचना निर्माण, जडीबुटी समयअघि टिप्ने, र खुला चरन जस्ता समस्याहरू कम गर्न सके जिल्लामा जडीबुटी खेती अझै राम्रोसँग फस्टाउन सक्ने बताउनुभयो ।
स्थानीय किसानहरूले संघ, प्रदेश र स्थानीय सरकारलाई जडीबुटी विकास कार्यक्रमलाई अझ प्रभावकारी बनाउन सुझाव दिएका छन्। उनीहरूको सुझावमा खेती विस्तार, खेतीका लागि पकेट क्षेत्र निर्धारण, भण्डारण र प्रशोधन केन्द्र स्थापना, अनुदान कार्यक्रम सञ्चालन, र समुदायमा जनचेतनामूलक गतिविधि बढाउनुपन बताउका छन् ।
प्रकाशित मिति: सोमबार, साउन १९, २०८२
