गएको साता आएको वर्षाका कारण देशका विभिन्न क्षेत्रमा बाढी र पहिरोका घटना भए । यसबेला विशेषगरि ज्येष्ठ नागरिक, अपाङ्गता भएका व्यक्ति, सुत्केरी महिला, शिशु तथा बालबालिका बढी प्रभावित भएका छन् । नवजात शिशुको ख्याल राख्न निम्न कुराहरू गर्नुहोस् ।
१. स्वच्छता र सरसफाइ
आमाले हात साबुन–पानीले राम्ररी धुने–बच्चा छुनु अघि र स्तनपान अघि ।
नवजातलाई स्वच्छ कपडा र सिरकमा राख्ने, भिजेको वा फोहोर ठाउँमा नराख्ने ।
बच्चाको नाभि सफा, सुक्खा र खुला राख्ने : तेल वा मलम नलगाउने ।
२. स्तनपान
बाढीमा दूषित पानी र दुधजन्य पदार्थबाट सङ्क्रमण हुने सम्भावना बढी हुन्छ ।
त्यसैले मात्र आमाको दूध मात्र नै दिनु सबैभन्दा सुरक्षित ।
पहिलो ६ महिनासम्म बच्चालाई पानी, बोतल वा अरू खाना नदिनु ।
३. तातोपन र ताप नियन्त्रण
बाढीमा चिसोपन बढी हुने भएकाले बच्चालाई तातो कपडा, टोप र मोजा लगाइदिनु ।
कङ्गारु मदर केयर–आमाको छातीमा बच्चा राख्ने उपाय अपनाउने ।
बच्चा भिजेमा तुरुन्त सुक्खा कपडा लगाइदिनु ।
४. सुरक्षित पानी र सरसफाइयुक्त वातावरण
बच्चाको कपडा, तौलिया र बरफीया पानीमा धुने काम नगर्नु ।
परिवारका सबै सदस्यले उमालेको वा फिल्टर गरिएको पानी मात्र प्रयोग गर्ने ।
घर वरिपरि जमेको पानी हटाउने, लामखुट्टेको प्रकोप रोक्ने ।
५. खोप र स्वास्थ्य जाँच
बाढीपछिको अवस्थामा पनि नवजातको सबै खोप समयमै लगाउने ।
नजिकको स्वास्थ्य संस्था वा स्वास्थ्यकर्मीसँग नियमित सम्पर्कमा रहनु ।
ज्वरो, सास फेर्न गाह्रो, दूध नचुस्ने जस्ता लक्षण देखिए तुरुन्त उपचारमा लैजानु ।
६. सुरक्षित बासस्थान
बच्चालाई धुवाँरहित, सुक्खा र हावापास हुने कोठामा राख्ने ।
झुल (मच्छरजाल) प्रयोग गर्ने — मलेरिया र डेङ्गीबाट बच्न ।
निष्कर्ष :
बाढीको समयमा नवजात शिशुलाई रोगबाट जोगाउनका लागि,
स्वच्छता,
तातोपन,
आमाको दूध,
सुरक्षित पानी र समयमै स्वास्थ्य सेवा सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय हुन् ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, असोज २२, २०८२
