धनगढी- साथीको रूपमा चिनिने लाटोकोसेरो तथा लोपोन्मुख हुचिल संरक्षण गर्ने उद्देश्यसहित नेपालमा प्रत्येक वर्ष लाटोकोसेरो तथा हुचिल संरक्षण उत्सव मनाउने गरिएको छ । १० वर्षदेखि मनाउन थालिएको उत्सव यो वर्ष विश्व राम सार सूचीमा सूचीकृत कैलालीको घोडाघोडी ताल क्षेत्रमा आयोजना गरिएको छ । चरा संरक्षणको क्षेत्रमा काम गर्दै आएको संस्था फ्रेन्ड्स अफ नेचर (फोन) र चरा संरक्षण सञ्जाल कैलालीको संयुक्त आयोजनामा उत्सव आयोजना गरिएको हो ।
लाटोकोसेरो तथा हुचिल संरक्षणका लागि सबैलाई एकत्रित गर्न र राज्यका तीन वटै तहका सरकारलाई जानकारी गराउन उत्सव महत्त्वपूर्ण भएको चरा संरक्षण सञ्जाल कैलालीका अध्यक्ष दयाराम चौधरीले बताउनुभयो । 'लाटोकोसेरो तथा हुचिलको अवस्थाका बारेमा जानकारी गराउन पनि हामीले यो उत्सव आयोजना गरेका हौँ,' उहाँले भन्नुभयो, 'यसका बारेमा बन्ने नीतिगत कुरामा पनि हामी सहयोग गर्न चाहन्छौँ ।' लाटोकोसेरो तथा हुचिल संरक्षण गर्नुपर्छ भन्ने चेतना पनि बढ्दै गएको उहाँको भनाइ छ ।
पश्चिम नेपाल लाटोकोसेरो तथा हुचिल चोरी सिकारी र अवैध ओसारपसारको रुट बनेको फ्रेन्ड्स अफ नेचरका निर्देशक एवम् लाटोकोसेरो संरक्षणकर्मी राजु आचार्यले बताउनुभयो । चोरी सिकारी र अवैध ओसारपसारले लाटोकोसेरो र हुचिल दुर्लभ बन्दै गएकाले यिनको संरक्षणमा लाग्नुपर्ने उहाँको भनाइ छ ।
'लाटोकोसेरो र हुचिल चोरी सिकारीका लागि पश्चिम नेपाल रुट नै बनेको छ,' उहाँले भन्नुभयो, 'यस्ता गतिविधि रोक्दै यसलाई जोगाउन उत्सवलगायतका जनचेतनामूलक कार्यक्रम गर्न जरुरी छ ।' नेपालबाट बर्सेनि दुई हजारको सङ्ख्यामा लाटोकोसेरो तथा हुचिल चोरी सिकारी र ओसारपसार हुने र यसमा पश्चिम नेपालको रुट बढी प्रयोग हुने गरेको पाइएको उहाँले बताउनुभयो ।
विश्व राम सार सूचीमा सूचीकृत घोडाघोडी ताल क्षेत्रलाई गत वर्ष थप चरा अभय आरण्य क्षेत्र घोषणा गरिएको थियो । त्यसको एक वर्षपछि लाटोकोसेरो तथा हुचिल उत्सव आयोजना गरिएपछि स्थानीयवासी पनि खुसी भए । 'उत्सवले लाटोकोसेरो तथा हुचिलबारे धेरैले जानकारी प्राप्त हुने अवसर पाएका छन्, अझै पनि कसैले देख्यो कि मारिदिने अवस्था पनि थियो ' स्थानीयवासी एवम् माघी होमस्टेका सञ्चालक सिताराम चौधरीले भन्नुभयो' 'यसबारे जनचेतना आवश्यक थियो । यस्ता मेला उत्सवले यहाँको पर्यटनमा पनि सहयोग पुग्छ ।'
उत्सवमा लाटोकोसेरो तथा हुचिलको बारेमा विभिन्न जानकारीमूलक प्रदर्शनी गरिएको थियो । उत्सवमा देशभरका प्रकृति, पर्यावरण, संरक्षण क्षेत्रमा काम गर्ने २५ भन्दा बढी सङ्घ–संस्था, सरोकारवाला निकाय, संरक्षणकर्मीलगायत सहभागी भएका भएका थिए ।
प्रकाशित मिति: सोमबार, माघ २३, २०७९
