काठमाडौँ । पर्वतारोहण र पदयात्रामा जाँदा मौसमी सूचनालाई विशेष ध्यान दिन पर्यटन विभागले अनुरोध गरेको छ ।
नेपालका लागि यो समय पदयात्रा र पर्वतारोहणका लागि उत्तम रहेकाले मौसमको अवस्था बुझेर मात्रै पदयात्रा र पर्वतारोहणमा जान विभागले अनुरोध गरेको हो ।
गत हप्तामात्रै पनि मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले पर्वतारोहण र पदयात्रामा नजान अनुरोध गरेको थियो । तर आन्तरिक र बाह्य पर्यटकले सूचनाको ख्याल नगरि निस्कदा पानी र हिउँ परेर यात्रामा अवरोध भएको थियो ।
यात्रामा निस्कदा मौसमी सूचना र जानकारी लिन तथा अन्य आवश्यक पूर्वतयारी गर्न विभागको साहसिक तथा पर्वतारोहण शाखाका निर्देशक हिमाल गौतमले अनुरोध गर्नुभयो ।
उहाँले भन्नुभयो, ‘पर्वतारोहण र पदयात्राका लागि मौसमले ठूलो भूमिका खेलेको हुन्छ, मौसम सम्बन्धी सूचना, पूर्वानुमानबारे जानकारी लिएर उपयुक्त मौसमको सुनिश्चितता भएर मात्र यात्राका लागि निस्कनुहोला ।’ गौतमले थप्नुभयो, ‘यदी यसो गर्नुभयो भने, तपाइँहरूले मौसमको कारणले उत्पन्न हुन सक्ने कठिनाइहरू नभोग्नु पर्ने हुन सक्छ ।’
४ दिन अघि मात्रै दोलखाको रोल्वालिङ हिमश्रृङ्खला अन्तर्गत यलुङ रि हिमालमा हिमपहिरो गएको थियो । यसैबीच जलवायु क्षेत्रका जानकारहरूले यलुङ रि हिमालमा गएको हिम पहिरोलाई जलवायु परिवर्तनको असरका रुपमा लिन सकिने बताएका छन् ।
उनीहरूकाअनुसार बाह्य मौसमी प्रणालीका कारण छोटो समयमा नै मौसममा परिवर्तन भइरहँदा यसको असर पहाडी र हिमाली क्षेत्रमा बढी देखा परेको छ । फलस्वरुप मध्य र उच्च हिमाली क्षेत्रमा बढी हिउँ परेको यस क्षेत्रका जानकारहरू बताउँछन् ।
जलवायु परिवर्तन तथा अनुकुलन विज्ञ डा. दिपेन्द्र जोशीले जलवायु परिवर्तनको असरले यस्ता किसिमका घटना बढ्न सक्ने बताउँदै विशेषगरि पर्वतारोही र पर्यापर्यटनमा क्रियाशील निकाय सतर्क हुनुपर्ने बताउनुभयो । जोशी भन्नुहुन्छ, ‘पर्वतारोही र पर्यापर्यटनमा संलग्न कुनै पनि पदयात्रा सुरु गर्नु अघि पहिलाको भन्दा पनि अहिले मौसमको राम्रोसँग विश्लेषण गर्नुपर्छ ।’
११ वर्ष अघिसम्म हिमालकै रुपमा रहेको यलुङ रि हाल पदयात्रा गर्ने चुलीका रुपमा वर्गीकृत छ । २०७१ सालमा मन्त्रिपरिषद्ले ५ हजार ८ सय मिटरभन्दा माथिकालाई मात्र हिमाल भन्ने र त्यस्ता हिमालमा पर्वतारोहण गर्न पर्यटन विभागले अनुमति पत्र जारी गर्ने निर्णय गरेको थियो ।
तुलनात्मक रुपमा पर्वतारोहण व्यवस्थित भए पनि पदयात्रा भने व्यवस्थित हुन सकेको छैन । पदयात्रामा एक्लै जाने, अनुमति लिनु नपर्ने जस्ता कारण जोखिमपूर्ण हुने गरेको छ ।
प्रकाशित मिति: बिहीबार, कात्तिक २०, २०८२
